Β΄ ΙΕΡΑΤΙΚΗ ΣΥΝΑΞΗ μέ θέμα «Οἱ Ἀποστολικοί Κανόνες»
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: center;"><span style="color: #993300;"><span style="font-size: 14pt;"><strong>Β΄ Ι Ε Ρ Α Τ Ι Κ Η Σ Υ Ν Α Ξ Η</strong><br />μέ θέμα <strong>«Οἱ Ἀποστολικοί Κανόνες»</strong><br /></span></span></div>
<br /><span style="font-size: 13pt;">Πραγματοποιήθηκε τό ἀπόγευμα τῆς Πέμπτης, 30 Ὀκτωβρίου ἐ.ἔ., στό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Σώστη (λεωφ. Συγγροῦ) ἡ δεύτερη Ἱερατική Σύναξη γιά τούς Κληρικούς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Νέας Σμύρνης. Στή Σύναξη ὁμιλητής ἦταν ὁ Πανοσιολογιώτατος Ἀρχιμανδρίτης π. Ἱερώνυμος Νικολόπουλος, Α΄ Γραμματέας τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καί Προϊστάμενος τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγ. Ἰωάννου Κυνηγοῦ (Λεωφ. Βουλιαγμένης), ὁ ὁποῖος εἰσηγήθηκε τό θέμα <strong>«Οἱ Ἀποστολικοί Κανόνες»</strong>.</span><br /><span style="font-size: 13pt;">Τή Σύναξη ἄνοιξε μέ τήν προσφώνησή του ὁ Σεβ. Ποιμενάρχης μας, Μητροπολίτης Νέας Σμύρμης κ. Συμεών, ὁ ὁποῖος παρουσίασε τόν Εἰσηγητή καί τόνισε ὅτι εἶναι νομικός καί θεολόγος, μέ λιπαροτάτη μόρφωση καί παιδεία. Ὡς ἐκ τούτου εἶναι ἕνας ἐκ τῶν καταλληλοτέρων ὁμιλητῶν γιά τίς φετινές Ἱερατικές μας Συνάξεις.</span><br />
<div style="text-align: center;"><span style="font-size: 13pt;">* * *</span></div>
<span style="font-size: 13pt;">Ἐν συνεχείᾳ ὁ Σεβασμιώτατος ἔδωσε τόν λόγο στόν Πανοσ. Ἀρχιμ. π. Ἱερώνυμο Νικολόπουλο. Ὁ Εἰσηγητής ἐκ προοιμίου εἶπε ὅτι οἱ Ἀποστολικοί Κανόνες διαζωγραφίζουν τό ἔνδοξο παρελθόν τῆς Ἐκκλησίας, τήν περίοδο τῶν διωγμῶν, μιά ἐποχή πού ἡ Ἐκκλησία ἀκροβατοῦσε ὑπό συνθῆκες ἀσαφεῖς, χωρίς νά διαθέτει ὄργανα διεκπεραιωτικά. Οἱ Ἀποστολικοί Κανόνες ἀποτυπώνουν γενικές ἀρχές τοῦ κανονικοῦ δικαίου. Δέν εἶναι οἱ αὐστηρά διοικητικοί κανόνες τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων. Τούς δεχόμαστε ἀνεπιφύλακτα, σύμφωνα μέ τήν ἐπικύρωσή τους ἀπό τόν 2ο Κανόνα τῆς Πενθέκτης Οἰκ. Σύνοδο.</span><br /><span style="font-size: 13pt;">Ὡστόσο, οἱ Ἀποστολικοί Κανόνες δέν ἀποτυπώθηκαν ἐφ’ ἅπαξ, ἀλλά ἔτυχαν ἐπεξεργασίας σέ ἀλλεπάλληλες ἱστορικές συνθῆκες. Ὅπως διαπιστώνουμε ἀπό τίς 117 καί 137 «Νεαραί» τοῦ Ἰουστινιανοῦ, ἔγιναν διορθώσεις καί δόθηκαν ἑρμηνεῖες στούς Ἀποστολικούς Κανόνες. Αὐτοί ἀπηχοῦν τήν παράδοση τῶν τεσσάρων πρώτων αἰώνων καί ἔχουν διασωθεῖ στίς βασικές κανονικές πηγές μας, ὅπως λ.χ. στό <em>«Πηδάλιον»</em> τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου. Βέβαια, οἱ παλαιότερες συλλογές τῶν Κανόνων δέν περιέχουν πάντα τόν ἴδιο ἀριθμό Κανόνων.</span><br /><span style="font-size: 13pt;">Τελικά, ὡς Ἀποστολικοί Κανόνες ὁρίζονται ὅσους καθόρισε ὁ 2ος κανόνας τῆς Πενθέκτης Οἰκ. Σύνοδου. Ἐκεῖ ἀπαντᾶ ἡ διατύπωση «Κανόνες ἐπ’ ὀνόματι τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων», κάτι τό ὁποῖο δείχνει τήν ἱστορική ἐξέλιξή τους, ὡς καί ὅτι εἶναι πνευματέμφοροι, ἀλλά δέν ἀνήκουν –ὡς πρός τή διατύπωσή τους– στούς Ἁγίους Ἀποστόλους. Ἀντίθετα μέ τήν Πενθέκτη, στή Δύση κατά τόν 14ο -15ο αἰ. ἔχουμε σημαντικά συγγράμματα πού προσπαθοῦν νά ἐξηγήσουν ὅτι οἱ Ἀποστολικοί Κανόνες ἀποφασίστηκαν στήν Ἀποστολική Σύνοδο τῶν Ἱεροσολύμων τό 49 μ.Χ.</span><br /><span style="font-size: 13pt;">Τό κείμενο τῶν Κανόνων τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων μᾶς ἔρχεται μέσα ἀπό χειρόγραφα καί διάφορες συλλογές. Ἄλλες ὁρίζουν τόν ἀριθμό 41, 45, 82 καί 85. Τελικά, παγιώθηκαν στόν ἀριθμό 85, σύμφωνα μέ τήν Πενθέκτη Οἰκ. Σύνοδο, ἡ ὁποία ἔλαβε ὑπόψη της τό ἔργο-συλλογή τοῦ Ἰωάννου τοῦ Σχολαστικοῦ (τό 550). Οἱ Κανόνες τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ἀπαντοῦν ὡς τό 9ο κεφάλαιο τοῦ ἔργου «Ἀποστολικές Διαταγές».</span><br />
<div style="text-align: center;"><span style="font-size: 13pt;">* * *</span></div>
<span style="font-size: 13pt;">Μιά γενική παρατήρηση γιά τούς Κανόνες τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων: ἀφήνουν ἐλεύθερο πνεῦμα, καθώς 27 Κανόνες δέν ὁρίζουν ποινή. Λ.χ. ὁρίζουν ὅτι ὁ κληρικός χειροτονεῖται ἀπό ἕναν Ἐπίσκοπο, «πρεσβύτερος ὑπὸ ἑνὸς ἐπισκόπου χειροτονείσθω» (2ος Κανόνας), χωρίς νά ὁρίζουν τό τί γίνεται ὅταν συμμετέχουν περισσότεροι τοῦ ἑνός. Σέ κάθε πρίπτωση, μόνο ἕνας Ἐπίσκοπος θέτει τό χέρι του, δέν ἐπιτρέπεται δύο. Οἱ Ἀποστολικοί Κανόνες θέλουν νά μᾶς ποῦν τό αὐτονόητο.</span><br /><span style="font-size: 13pt;">Σέ αὐτούς βρίσκουμε σαφῆ τή διάκριση μεταξύ Ἐπισκόπου – πρεσβυτέρου, κάτι πού δέν ὑπάρχει στό βιβλίο τῆς ΚΔ «Πράξεις τῶν Ἀποστόλων». Μέσα ἀπό τό κείμενό τους βλέπουμε ὅτι συντάσσονται πρίν ἀπό τήν ἵδρυση τοῦ μοναχισμοῦ καί κατόπιν, μέ τόν Ἰουστινιανό ἔχουμε τό ἀμετάβλητο τῶν Κανόνων, δηλ. τήν ἀπαγόρευση ὁποιασδήποτε μεταβολῆς ἤ τροποποίησης στούς Κανόνες αὐτούς.</span><br /><span style="font-size: 13pt;">Στόν 3ο Κανόνα τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ὁρίζεται ὅτι ἐάν κάποιος κληρικός φέρει κάτι ἄλλο, πλήν ἄρτου καί οἴνου, καθαιρεῖται. Αὐτό γιά νά γίνει διάκριση ὅτι δέν ἔχουμε λατρεία αἵματος, οὔτε σχέση μέ τόν Ἰουδαϊσμό οὔτε μέ τούς εἰδωλολάτρες. Ἐπιτρέπουν τό ἔλαιο καί τό θυμίαμα, καθώς δέν ξέρουν τό κερί. Ἐξαιροῦνται τά ὄσπρια (χίδρες) καί ἡ σταφυλή, ὄχι στό θυσιαστήριο, ἀλλά ὡς ἀπαρχή εὐλογίας.</span><br /><span style="font-size: 13pt;">Οἱ Κανόνες τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ἔχουν μέριμνα γιά τήν οἰκονομική στήριξη τοῦ κληρικοῦ, καί τή διανομή τῶν φιλοτίμων (4ος Κανών). Δέν προβλέπουν τόν τρόπο ἐκλογῆς-ἐπιλογῆς τοῦ πρεσβυτέρου, ἀλλά μόνο τά κωλύματα, τίς προϋποθέσεις γιά ἱερωσύνη. Τό πῶς θά ἐπιλεγεῖ τό πρόσωπο τό ἀφήνουν στίς ἱστορικές συνθῆκες.</span><br /><span style="font-size: 13pt;">Οἱ Κανόνες τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων θέλουν τόν κληρικό ἄμεμπτο. Ὁ 5ος Κανόνας ὁρίζει ὅτι ἄν ὁ κληρικός χωρίσει τή γυναίκα του, καθαιρεῖται. Προβλέπουν στάδιο προθεραπείας (ποινή ἀργίας) καί ἀκολουθεῖ ἡ καθαίρεση («ἐὰν δὲ ἐκβάλῃ, ἀφοριζέσθω· ἐπιμένων δέ, καθαιρείσθω)».</span><br /><span style="font-size: 13pt;">Θέλουν τόν κληρικό ἄμεμπτο ἀπό κάθε ἄποψη. Γι’ αὐτό «κοσμικάς φροντίδας μὴ ἀναλαμβανέτω», δηλ. ὄχι νά μή φροντίζει τήν οἰκογένειά του, νά μήν ἀσχολεῖται μέ τίς καθημερινές φροντίδες, ἀλλά νά μήν ἀναλαμβάνει κοσμικά ἀξιώματα (λ.χ. ὁ ἱερέας παλαιότερα ἦταν μέλος τῆς δημογεροντίας). Ἐξαίρεση ἀποτελεῖ ἡ ἐπιμέλεια ὀρφανῶν, προστασία χηρῶν καί ἀσθενῶν.</span><br /><span style="font-size: 13pt;">Ὁ 8ος Κανών τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων προβλέπει μικρό ἀφορισμό καί κατόπιν καθαίρεση στόν κληρικό πού λειτουργεῖ ἀλλά δέν μεταλαμβάνει. Ἀσχολοῦνται ἀκόμη καί μέ τίς ὑπόνοιες τῶν πιστῶν. Ἀκολουθεῖται τό κλιμακωτό σχῆμα: σύσταση, μικρός ἀφορισμός, καθαίρεση ἤ μεγάλος ἀφορισμός.</span><br /><span style="font-size: 13pt;">Ἔχουμε τόν 15ο Κανόνα τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων γιά τήν ἐκκλησιαστική πειθαρχία. Ἐάν κληρικός ἀποσκιρτήσει ἀπό τόν οἰκεῖο Ἐπίσκοπο «παρὰ γνώμην τοῦ ἰδίου ἐπισκόπου», τίθεται σέ ἀργία, δέν καθαιρεῖται. Ἡ κλιμάκωση ποινῆς προβλέπει κάτι πρωτότυπο, ὅτι ὁ ἀνυπάκουος κληρικός μένει καί κοινωνεῖ ὡς λαϊκός, «ὡς λαϊκὸς μέντοι ἐκεῖσε κοινωνείτω».</span><br /><span style="font-size: 13pt;">Ἀπαγορεύει ὁ 17ος Κανόνας τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων τή δευτερογαμία καί τήν παλλακία, κάτι πού ἐπαναλαμβάνει τό 892 Νεαρά τοῦ Λέοντος ΣΤ΄. Σύναψη σχέσης παλλακίας ἀπαγορεύεται, κάτι πού μετά τόσους αἰῶνες ὁρίζει σήμερα τό Σύμφωνο Συμβίωσης. Ὁ Κανόνας αὐτός θέλει τόν κανονικό γάμο.</span><br /><span style="font-size: 13pt;">Δέν ἐπιτρέπει ὁ 18ος Κανόνας τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων νά ἔχει ὁ κληρικός «γυναῖκα ἄτιμον, χήραν, ἐκβεβλημένην, ἢ ἑταίραν, ἢ οἰκέτιν, ἢ τῶν ἐπὶ σκηνῆς», δηλ. χήρα, ἐλευθέρων ἠθῶν, ἑταίρα, σκλάβα ἤ ἠθοποιό. Μέ ἄλλα λόγια, προβλέπει τή σωφροσύνη τῆς πρεσβυτέρας καί γενικότερα τῆς ὅλης ἱερατικῆς οἰκογένειας.</span><br /><span style="font-size: 13pt;">Ἐπίσης, ὁ 19ος Κανόνας τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ἀπαγορεύει τίς ἐπιμειξίες: «Ὁ δύο ἀδελφὰς ἀγαγόμενος, ἢ ἀδελφιδῆν, οὐ δύναται εἶναι κληρικός». Ἐδῶ, συμπίπτουν τά κωλύματα μέ ἐκεῖνα τοῦ Ἀστικοῦ Κώδικος.</span><br /><span style="font-size: 13pt;">Ἀκόμη, ὁ 22ος Κανόνας τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων προβλέπει τήν ἀρτιμέλεια τῶν κληρικῶν. «Ὁ ἀκρωτηριάσας ἑαυτὸν μὴ γινέσθω κληρικός». Αὐτοφονευτής καί αὐτοακρωτηριασθείς ἀποτελοῦν αἰτία κανονικοῦ κολασμοῦ. Μποροῦν νά γίνουν κληρικοί ὅσοι ἔχουν μερική ἀναπηρία, π.χ. ὁ μονόφθαλμος.</span><br /><span style="font-size: 13pt;">Ἀνάμεσα στούς ἄλλους Κανόνες τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, ὁ 29ος ἀπαγορεύει τή διά χρημάτων προαγωγή, ὁ 31ος τή φιλαρχία, ὁ 39ος τό νά πράττει κάτι χωρίς τή γνώμη τοῦ Ἐπισκόπου· «Οἱ πρεσβύτεροι, καὶ οἱ διάκονοι, ἄνευ γνώμης τοῦ ἐπισκόπου μηδὲν ἐπιτελείτωσαν». Τέλος, ὁ Εἰσηγητής τόνισε ὅτι ὁ ὑπέρτατος Κανόνας εἶναι ἡ σωτηρία τοῦ λαοῦ.</span><br />
<div style="text-align: center;"><span style="font-size: 13pt;">* * *</span></div>
<span style="font-size: 13pt;">Στό τέλος τῆς Ἱερατικῆς Σύναξης ὁ Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας κ. Συμεών εὐχαρίστησε τόν Εἰσηγητή, Πανοσιολογιώτατο Ἀρχιμανδρίτη π. Ἱερώνυμο Νικολόπουλο, καί ἀκολούθησε συζήτηση. Τέθηκαν ἐρωτήματα καί δόθηκαν ἀπαντήσεις ἀπό τόν Εἰσηγητή καί τόν Σεβ. κ. Συμεών, σχετικά μέ τήν ἀποδοχή πιστοῦ σέ ἐξομολόγηση πού ἔχει ἐπιτίμιο ἀπό ἄλλον πνευματικό, τόν δεύτερο γάμο τῶν κληρικῶν κ.ἄ.<br /></span>
<div style="text-align: center;"><img alt="1p1030004" src="/images/stories/mitropolis_2015/Ier.Syn/1p1030004.jpg" height="376" width="500" /><br /><img alt="aa11" src="/images/stories/mitropolis_2015/Ier.Syn/aa11.jpg" height="667" width="500" /><br /><img alt="1p1030009" src="/images/stories/mitropolis_2015/Ier.Syn/1p1030009.jpg" height="375" width="500" /><br /><img alt="1p1030010" src="/images/stories/mitropolis_2015/Ier.Syn/1p1030010.jpg" height="375" width="500" /><br /><span style="font-size: 13pt;"></span></div>
</div>