ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΜΑΣ κ. ΣΥΜΕΩΝ στην εβδομαδιαία εφημερίδα Νέας Σμύρνης «ΕΠΙΚΑΙΡΑ»
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΜΑΣ κ. ΣΥΜΕΩΝ
στην εβδομαδιαία εφημερίδα Νέας Σμύρνης
«ΕΠΙΚΑΙΡΑ»
(Αριθμ. Φύλλου 317/23-4-2011)
Οι «δύσκολοι καιροί» που βιώνουμε σήμερα στην Πατρίδα μας, με την καθομολογούμενη κατάπτωση των διαιώνιων αξιών και αρετών, με τραγική συνέπεια την ολίσθηση του καθολικού πολιτισμού μας, και την απόγνωση των ανθρώπων, με ώθησε να αναζητήσω την καθοδήγηση του πνευματικού ηγέτη της Νέας Σμύρνης, του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Νέας Σμύρνης κ. ΣΥΜΕΩΝ, ο οποίος ανταποκρίθηκε άμεσα στο αίτημα, προσφέροντας στην ταπεινότητά μου μια θεόπνευστη και πλήρως κατατοπιστική συνέντευξη, που ακολουθεί κατωτέρω.
— Σεβασμιώτατε, δώστε μας τον ορισμό της Πίστης και πόσο αυτή είναι σημαντική για τη ζωή κάθε ανθρώπου, ειδικότερα δε στην εποχή μας.
Πίστη σημαίνει εμπιστοσύνη. Και θρησκευτική πίστη είναι η εμπιστοσύνη του ανθρώπου στον Θεό. Είναι το υπαρξιακό εκείνο παράθυρο, που ανοίγοντάς το ο άνθρωπος μπορεί να «βλέπει» τον Θεό, τα ίχνη της θείας παρουσίας στην καρδιά του, στη ζωή του, στους άλλους ανθρώπους, στο σύμπαν ολόκληρο.
Όσο αναγκαίο είναι το οξυγόνο για τον ανθρώπινο οργανισμό, άλλο τόσο αναγκαία είναι και η πίστη στον Θεό για την πνευματική μας υπόσταση. Πάντοτε. Σε κάθε εποχή. Επομένως και στην εποχή μας. Μας βεβαιώνει γι᾽ αυτό η πανανθρώπινη εμπειρία του χθες και του σήμερα. Οι εξαιρέσεις —είτε σε προσωπικό είτε σε ιδεολογικό επίπεδο— επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Η πίστη, βέβαια, είναι ένα κατ᾽ εξοχήν υπαρξιακό, δυναμικό γεγονός. Κάποιος που την έχει σήμερα, αύριο μπορεί να τη χάσει. Και κάποιος που σήμερα δεν είναι πιστός (ή έτσι νομίζει), αύριο μπορεί να ανακαλύψει τον δρόμο της πίστης στην πιό αυθεντική της μορφή.
— Ποιά είναι τα αναγκαία εφόδια για την επίτευξη του μεγάλου προσανατολισμού του σημερινού ανθρώπου, προς τη μία και αυθεντική ύπαρξη, το Θεό;
Ούτε συγκεκριμένα εφόδια ούτε ειδικές συνταγές υπάρχουν για να οδηγηθούμε στον Θεό· ν᾽ ανακαλύψουμε την ύπαρξή Του. Οι άνθρωποι αδυνατοῦμε ν᾽ ανακαλύψουμε τον Θεό. Ο Θεός μάς αποκαλύπτεται. Ο Θεός έρχεται να «κινήσει» τις χορδές της καρδιάς μας. Ο Θεός μάς αποκαλύπτει μυστικά το υπερούσιο πρόσωπό Του και μας κάνει αισθητή την παρουσία Του. Πότε; Όταν Εκείνος θελήσει. Πώς; Με πολλούς και θαυμαστούς τρόπους που Εκείνος γνωρίζει και που τελικά υπερβαίνουν τη φιλοσοφική αναζήτηση και τη μεταφυσική μας δίψα.
— Γιατί ο Θεός δημιουργεί τους Αγίους, από αμαρτωλούς ανθρώπους και ουχί από ενάρετους;
Ο Θεός δεν «δημιουργεί» Αγίους. Ο Θεός δεν έχει κάποια μηχανή που «παράγει» Αγίους, είτε από «αμαρτωλούς ανθρώπους» είτε από «εναρέτους». Η αγιότητα είναι η κοινή κλήση όλων των χριστιανών. Ὄλοι μας είμαστε εν δυνάμει «άγιοι». Σ᾽ εμάς, στην ελεύθερη προαίρεσή μας, εναπόκειται να γίνουμε και «ενεργεία». Η χάρη του Θεού δίδεται σε όλους. Η ανθοφορία της αγιότητας όμως απαιτεί και τη δική μας συνέργεια· τον πνευματικό μας αγώνα να φτάσουμε στην αγιότητα.
Άγιοι, που αναγνώρισε και τιμά η συνείδηση της Εκκλησίας, προέρχονται και από τις τάξεις των «αμαρτωλών», που με τη συγκλονιστική μετάνοια και τη δυναμική μεταστροφή τους έφτασαν στην αγιότητα, και από τις τάξεις των «εναρέτων», δηλαδή των χριστιανών που «εκ κοιλίας μητρός» μέχρι την τελευταία τους πνοή έζησαν με θαυμαστή πιστότητα και αφοσίωση στον Θεό και το Ευαγγέλιό Του.
— Δώστε μας τον ορισμό της προσευχής και τη σημασία της στην εποχή μας.
Αντί για δικό μου ορισμό, επιτρέψτε μου να υπενθυμίσω τους ορισμούς της προσευχής που μάς δίνουν δύο κορυφαίοι πνευματικοί διδάσκαλοι της Εκκλησίας μας. Ο Νείλος ο Ασκητής γράφει ότι «προσευχή είναι ανάβαση του νου στον Θεό». Και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ορίζει ότι προσευχή είναι η κοινωνία και η ένωση του ανθρώπου με τόν Θεό.
Προσεύχομαι σημαίνει επικοινωνώ με τον Θεό, διαλέγομαι μαζί Του· τον πλησιάζω με τη δίψα της καρδιάς μου και αναζητώ με πόθο τη συντροφιά Του. Όπως το μικρό παιδί προσφεύγει στη μητρική αγκαλιά κι εκεί αισθάνεται ασφάλεια και χαρά, έτσι και ο πιστός. Προσφεύγει στον Θεό και Πατέρα μας και του ζητά δύναμη, προστασία, χαρά, ελπίδα.
Η προσευχή πάντοτε λειτουργούσε ως πηγή ειρήνης, χαράς, πνευματικής ενδυνάμωσης του ανθρώπου. Έχω τη γνώμη ότι και οι σημερινοί άνθρωποι, οι άνθρωποι της εποχής μας, έχουν ανάγκη της προσευχής. Η αίσθηση του πόσο αδύναμοι είμαστε παρά τις θεαματικές προόδους μας σε πολλά επίπεδα, τα πιεστικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα, η πολλή μοναξιά που αισθανόμαστε, αποτελούν αφορμές πού μάς κάνουν να στραφούμε προς τον Θεό. Που μας «αναγκάζουν» να προσευχηθούμε με επίγνωση και να εκζητήσουμε με θέρμη τη βοήθεια του Κυρίου.
— Η «Πρόνοια» του Θεού είναι σήμερα αναγνωρίσιμη από τους ανθρώπους;
Για τον πιστό άνθρωπο είναι δεδομένη «η πρόνοια» του Θεού, δηλαδή η σωστική παρουσία Του στον κόσμο και την ιστορία. Φυσικά, άνθρωποι που δεν πιστεύουν ή μάλλον «πιστεύουν» στον εαυτό τους και μόνο, αυτοί αδυνατούν να «δούν» τα ίχνη της θείας πρόνοιας. Όπως οι τυφλοί που δεν μπορούν να δούν το φώς.
— Πώς αποκτάται ο χαρακτηρισμός «Χριστιανός ορθόδοξος» από έναν άνθρωπο, ή πώς θα βρούμε τον «ξεχασμένο» Χριστό της παιδικής μας ηλικίας;
Χριστιανός ορθόδοξος είναι ο βαπτισμένος και ενταγμένος στην οικογένεια των παιδιών του Θεού, στο σώμα της ορθόδοξης Εκκλησίας. Μόνο που αυτή η ένταξη και η σχέση θα πρέπει να λειτουργήσει· να είναι ουσιαστική μετοχή στη ζωή του Χριστού και στην κοινωνία του εκκλησιαστικού σώματος. Αλλιώτικα η χριστιανική ιδιότητα εκπίπτει σε έναν απλό τύπο.
Ο Χριστός είναι ένας για όλες τις ηλικίες, την παιδική και την ώριμη. Είναι ο αληθινός Χριστός, ο Θεάνθρωπος Σωτήρας μας. Ο «Χριστός της παιδικής ηλικίας» μας είναι λιγάκι «ψεύτικος», δική μας ανθρώπινη κατασκευή. Γι᾽ αυτό και μεγαλώνοντας τον εγκαταλείπουμε· δεν μας γεμίζει. Η ουσιαστική ανάγκη όλων μας, επομένως, δεν είναι να επιστρέψουμε «στον Χριστό της παιδικής μας ηλικίας», αλλά να αναζητήσουμε τον πραγματικό Χριστό στο Ευαγγέλιό Του και στην Εκκλησία Του.
— Ποιά είναι η συμβολή του κλήρου στο σημερινό πολιτισμό και ειδικότερα στους τομείς των γραμμάτων καί των επιστημών;
Το έργο του κλήρου, των ποιμένων της Εκκλησίας, δεν είναι μετρήσιμο με τα μέτρα και τα κριτήρια του παρόντος κόσμου. Κορυφαίο έργο και πρώτιστη ευθύνη ενός κληρικού κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο είναι σε ό,τι αφορά τον άνθρωπο το «αρπάσαι κόσμου και δούναι Θεώ». Ωστόσο, και σήμερα έχουμε κληρικούς με λαμπρές επιδόσεις και στα γράμματα και τις επιστήμες και γενικότερα στην προαγωγή αυτού πού ονομάζουμε πολιτισμό. Μακάρι και άλλοι, ταλαντούχοι και δημιουργικοί άνθρωποι, να θελήσουν να εισέλθουν στις τάξεις του ιερού κλήρου και να προσφέρουν στον Θεό και στους ανθρώπους απο το περίσσευμα της πνευματικής τους περιουσίας.
— Πώς θα σώσουμε τους νέους μας από τις ύπουλες και επικίνδυνες «Σειρήνες», που τους πολιορκούν συστηματικά και αδιάκοπα;
Εμείς οι μεγαλύτεροι δεν μπορούμε καλά-καλά να «σώσουμε» τους εαυτούς μας· όχι να «σώσουμε» και άλλους και μάλιστα τους νέους. Ο σωτήρας των ανθρώπων είναι ένας και μοναδικός : ο Χριστός. Και κοντά στον Χριστό οφείλουμε να οδηγήσουμε τους νέους και τα παιδιά μας, άν θέλουμε να τα «σώσουμε». Η ευθύνη ημών, των ηλικιακά μεγαλυτέρων, είναι ότι δεν αγαπάμε σωστά τα παιδιά μας και δεν τους δίνουμε γνήσια πρότυπα. Είμαστε εύκολοι στις συμβουλές και πολύ ελλιπείς σε συνέπεια. Με παχιά λόγια και κραυγαλέα ανακόλουθη ζωή οι νέοι μας δεν πείθονται, δεν εμπνέονται και, φυσικά, δεν «σώζονται».
— Οικογένεια σημαίνει, αυτό τούτο το θεμέλιο της συνολικής μας ηθικής κοινωνικής συγκρότησης. Γιατί κατά τη γνώμη σας η οικογένεια, παρά τη σπουδαιότητα και αναγκαιότητα της ύπαρξής της καταρρέει ως αξία στις μέρες μας και πώς θα τη διασώσουμε;
Πράγματι, η οικογένεια ανέκαθεν αποτελούσε το θεμέλιο των ανθρωπίνων κοινωνιῶν. Φυσικά, και στον τόπο μας τόσο στην προχριστιανική όσο —και κυρίως— στη χριστιανική μας παράδοση. Το πνεύμα και οι στρεβλώσεις της σύγχρονης ζωής φαίνεται πως έχουν επηρεάσει αρνητικά τη δομή και τη ζωή της σύγχρονης χριστιανικής οικογένειας. Αποτελεί κοινή ευθύνη όλων μας να βοηθήσουμε ώστε οι νεοέλληνες να ανακαλύψουμε και πάλι τη σημασία που έχει γιά την κοινωνία και τη σωστή ανάπτυξη των παιδιών μας ο θεσμός της χριστιανικής οικογένειας. Και για να γίνει αυτό, άς ξεκινήσει ο καθένας μας από τη δική του οικογένεια και άς αγωνιστεί για την πνευματική αναβάθμισή της.
— Εν όψει της περιόδου του Πάσχα, τί σηματοδοτεί η κένωση, η θυσιαστική αυτοεκμηδένιση και η αγωνία του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού στο Σταυρό του μαρτυρίου Του;
Η εορτή του Πάσχα —δηλαδή ο σταυρικός θάνατος και η ένδοξη Ανάσταση του Κυρίου μας— αποτελεί το αρραγές θεμέλιο της χριστιανικής μας πίστης και η ακένωτη πηγή της χριστιανικής μας ζωής. Ο Χριστός από αγάπη σταυρώθηκε για μας! Για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Το αίμα Του απέπλυνε την αμαρτία του κόσμου. Και η εκ νεκρών Ανάστασή Του χαρίζει σε κάθε άνθρωπο τη δυνατότητα της όντως ζωής και την ελπίδα της κοινής ανάστασης. Το μήνυμα της Ανάστασης του Θεανθρώπου είναι αγάπη, ζωή, χαρά, ελπίδα!
— Στο διαδίκτυο κυκλοφορούν εσχάτως πολλά μηνύματα αναφορικά με τον ερχομό και την κυριαρχία του αντιχρίστου, με την κατάργηση του Σταυρού ως συμβόλου πίστης, με την ίδρυση στη Γη μιάς παν-θρησκείας κ.ά. Τα μηνύματα αυτά αναγιγνώσκονται και από παιδιά. Πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται όλα αυτά από τους έλληνες πιστούς;
Ανέκαθεν η απειλή του κακού μέ όλες τις εκφάνσεις του και το άγνωστο αναφορικά με τα έσχατα επηρέαζαν και προβλημάτιζαν τους ανθρώπους. Σε κάποιους ανθρώπους αυτός ο προβληματισμός προσλάμβανε χαρακτηριστικά έμμονης ανησυχίας και φανατικής ενασχόλησης.
Το ίδιο φαινόμενο, όπως επισημαίνετε, παρατηρείται και στις μέρες μας και χάρις στο διαδίκτυο διαχέεται ευρύτερα. Δυστυχώς, για την αντιμετώπισή του δεν μπορούμε να κάνουμε και πολλά πράγματα. Το διαδίκτυο θέλει προσοχή και διάκριση τόσο από μας τους μεγάλους, όσο και από τα παιδιά μας. Η ωριμότητα, η ισορροπία, η σύνεση στη σκέψη και στη συμπεριφορά μας είναι απαραίτητες γιαά όλους μας.
— Η εισροή μεγάλου μεταναστευτικού ρεύματος ανθρώπων με διαφορετική από εμάς θρησκεία πιστεύετε, ότι μπορεί στο εγγύς μέλλον να δημιουργήσει προβλήματα στη χώρα μας;
Η ανέλεγκτη εισροή μεταναστών στην πατρίδα μας, λόγω και των συνοριακών ιδιαιτεροτήτων της, καθώς και η έλλειψη μελετημένης, διακομματικής και σταθερής μεταναστευτικής πολιτικής, προκαλεί ήδη πλήθος προβλημάτων. Πολύ φοβούμαι, ότι άν το ζήτημα δεν αντιμετωπιστεί σωστά, όσο ακόμα είναι καιρός, τα προβλήματα θα αυξηθούν και θα οξυνθούν.
— Γιατί οι θρησκείες χρησιμοποιούνται διαχρονικά ως στοιχεία διχασμού και πολέμους; Φταίνε οι θρησκείες γι᾽ αυτό;
Η θρησκεία εν γένει —και ο χριστιανισμός ιδιαίτερα— από τη φύση της αποβλέπει στην ειρήνευση και τη συμφιλίωση των ανθρώπων και των λαών. Η διχόνοια, οι αντιπαραθέσεις και οι πόλεμοι στο όνομα της θρησκείας πλήττουν και ακυρώνουν πρωτίστως το μήνυμα και την αποστολή της ίδιας της θρησκείας. Δυστυχώς, η ιστορία και η εποχή μας μαρτυρούν ότι πάλιν και πολλάκις η θρησκεία χρησιμοποιήθηκε για επιδιώξεις και σκοπούς που δεν εναρμονίζονται με τη φύση της.
— Πώς η Εκκλησία της Ελλάδος μπορεί να επιφέρει την αρμονία στη χώρα μας;
Η Εκκλησία μας, η Εκκλησία της Ελλάδος —πέρα από τις ατέλειες είτε ποιμένων της είτε χριστιανών-μελών της— σε όλη την ιστορική της διαδρομή υπήρξε η τροφός του έθνους και ο κύριος παράγων ενότητας του λαού. Την ίδια διακονία εξακολουθεί να ασκεί και σήμερα υπό τις συνθήκες που η σύγχρονη πραγματικότητα διαμορφώνει παρά την πολεμική που της ασκείται από ορισμένους ιδεολογικούς χώρους.
— Ποιός είναι το πρότυπό σας;
Πρότυπο όλων μας —ιερωμένων και λαϊκών— είναι ο ίδιος ο Κύριος Ιησούς. Ο απόστολος Πέτρος λέει ότι ο Χριστός είναι το υπόδειγμά μας, και στα αχνάρια του οφείλουμε οι πιστοί να βαδίζουμε (Α’ Πέτρ. 2,21). Πολύ περισσότερο ένας επίσκοπος.
Πρότυπα, επίσης, έμπνευσης και παραδειγματισμού για έναν επίσκοπο του σήμερα είναι και όλοι οι άγιοι Ιεράρχες της Εκκλησίας μας, η πιστότητά τους στο Ευαγγέλιο, ο ζήλος και η αφοσίωση στην ιερή αποστολή τους.
— Μιά συμβουλή σας στους ενήλικες.
Περισσότερη συνέπεια στη ζωή μας, ώστε τα παιδιά μας να εμπνέονται από το παράδειγμά μας και να μην αντιδρούν στις συχνές και γι᾽ αυτό κουραστικές ηθικολογικές παρατηρήσεις μας.
— Μιά συμβουλή σας στα παιδιά;
Περισσότερη εμπιστοσύνη σε όσους από τους μεγαλυτέρους στέκονται κοντά τους με εἰιλικρινή αγάπη, και πολλή προσοχή στα όσα προκαλούνται από κάποιους να δοκιμάσουν.
— Σεβασμιώτατε, σε λίγες μέρες έρχεται το Πάσχα, η μεγάλη αυτή εορτή της Εκκλησίας μας. Τί θα θέλατε νά ευχηθείτε στους αναγνώστες των «Επικαίρων»;
Ανάταση ψυχής, κατ᾽ αρχήν, για την αγία και Μεγάλη Εβδομάδα που προηγείται της μεγάλης εορτής. Ως ορθόδοξοι χριστιανοί καλούμαστε με κέντρο το ναό της Ενορίας μας καί την εκκλησιαστική μας λατρεία, με σύντροφο τα Ευαγγέλια, με τη βοήθεια της εξαίσιας υμνογραφίας αυτών των ημερών να βιώσουμε μυστικά το μυστήριο του σταυρικού Πάθους του Κυρίου. Έτσι, θα μπορέσουμε να συμμετάσχουμε και στην ευφροσύνη και την ελπίδα που κομίζει η Ανάστασή Του. Πάσχα σημαίνει διάβαση, πέρασμα. Εύχομαι, λοιπόν, κι εμείς να μπορέσουμε να υπερβούμε την οικονομική δυσπραγία που αντιμετωπίζουμε και να οδηγηθούμε σε καλύτερες μέρες. Ο αναστημένος Ιησούς ας εμπνεύσει στις καρδιές όλων μας ελπίδα και αισιοδοξία για ένα καλύτερο αύριο. Και μέχρι τότε ας μη ξεχνούμε εκείνους που υποφέρουν περισσότερο από εμάς. Η χριστιανική αγάπη μας υποχρεώνει να σταθούμε κοντά τους και να τους συμπαρασταθούμε όσο μπορούμε περισσότερο. Καλή Ἀνάσταση!