19 Φεβ2015
Θ΄ ΙΕΡΑΤΙΚΗ ΣΥΝΑΞΗ μέ θέμα «Οἱ ἱεροί Κανόνες τοῦ Μεγάλου Βασιλείου»
Θ΄ Ι Ε Ρ Α Τ Ι Κ Η Σ Υ Ν Α Ξ Η
μέ θέμα «Οἱ ἱεροί Κανόνες τοῦ Μεγάλου Βασιλείου»
μέ θέμα «Οἱ ἱεροί Κανόνες τοῦ Μεγάλου Βασιλείου»
Πραγματοποιήθηκε τό ἀπόγευμα τῆς Πέμπτης, 5 Φεβρουαρίου ἐ.ἔ., στό Πνευματικό Κέντρο τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Σώστη (λεωφ. Συγγροῦ) ἡ Θ΄ Ἱερατική Σύναξη γιά τούς Κληρικούς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Νέας Σμύρνης. Στή Σύναξη ὁμιλητής ἦταν ὁ Πανοσιολογιώτατος Ἀρχιμανδρίτης π. Φιλόθεος Κολλιόπουλος, Γραμματεύς τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Δογματικῶν καί Νομοκανονικῶν Ζητημάτων τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, πτυχιοῦχος τοῦ Τμήματος Θεολογίας καί υποψήφιος Δρ. Θεολογίας στό γνωστικό ἀντικείμενο τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Δικαίου, ὁ ὁποῖος εἰσηγήθηκε τό θέμα «Οἱ ἱεροί Κανόνες τοῦ Μεγάλου Βασιλείου».
* * *
Καταρχάς ὁ εἰσηγητής π. Φιλόθεος τόνισε ὅτι τό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας ἑδράζεται ἐπί τῆς Χριστολογίας. Γι’ αὐτό ἡ ποιμαντική εἶναι μόνον ἐκκλησιολογική. Σέ αὐτό συμβάλλουν καί οἱ Ἱεροί Κανόνες. Εἰδικότερα, οἱ Κανόνες τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, ἀρχιεπισκόπου Καισαρείας στήν Καππαδοκία, εἶναι κατά βάσιν Ἐπιστολές, πού ἀνέρχονται σέ 92 κείμενα. Οἱ περισσότερες ἀπευθύνονταν «πρός Ἀμφιλόχιον Ἰκονίου», ἄλλη «πρός Διόδωρον Ταρσοῦ» καί «χωροεπισκόπους».Ἰδιαίτερη ἔμφαση δίνει ὁ Μ. Βασίλειος στήν ἀνάγκη ἑνότητας τῆς Ἐκκλησίας. Κατηγορεῖ τούς αἱρετικούς, τούς σχισματικούς, τούς παρασυναγώγους, διότι προκαλοῦν διάσπαση τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος. Τό ἐνδιαφέρον του γιά τήν ἑνότητα ἐκφράζεται ὡς προϋπόθεση βίωσης τῆς ἀλήθειας. Ἐκεῖ ἑστιάζει ὁ Μ. Βασίλειος τόν ἀγώνα του γιά τήν εἰρήνη καί τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας. Σέ αὐτόν τόν σκοπό ἐντάσσεται καί ἡ αὐτοαμυντική πορεία, μέ τά ἐπιτίμια καί τή συνεχή διαποίμανση.
Στούς Κανόνες 91 καί 92 κάνει ἀναφορά στήν ἄγραφη παράδοση τῆς Ἐκκλησίας: «Πρός γε μήν τό ἀμάρτυρον καί ἄγραφον εἶναι τήν σύν τῷ Πνεύματι δοξολογίαν, ἐκεῖνο λέγομεν, ὅτι εἰ μέν μηδέν ἕτερον ἄγραφον, μηδέ τοῦτο παραδεχθήτω, εἰ δέ τά πλεῖστα τῶν μυστικῶν ἀγράφως ἡμῖν ἐμπολιτεύεται, μετά πολλῶν ἑτέρων καί τοῦτο καταδεξώμεθα. Ἀποστολικόν δέ οἶμαι καί τό ταῖς ἀγράφοις παραδόσεσι παραμένειν· ἐπαινῶ γάρ φησίν, ὑμᾶς, ὅτι πάντα μου μέμνησθε, καί καθώς παρέδωκα ὑμῖν τάς παραδόσεις κατέχετε, καί τό· κρατεῖτε τάς παραδόσεις, ἅς παρελάβετε εἴτε διά λόγου, εἴτε δι᾿ ἐπιστολῆς, ὧν μάλιστα μία ἐστί καί ἡ παροῦσα αὕτη, ἥν οἱ ἐξ ἀρχῆς διαταξάμενοι παραδιδόντες τοῖς ἐφεξῆς, συμπροϊούσης ἀεί τῷ χρόνῳ τῆς χρήσεως, διά μακρᾶς τῆς συνηθείας ταῖς ἐκκλησίαις ἐγκατερρίζωσαν».
Χαρακτηριστικά, ὁ ἀείμνηστος π. Γ. Φλωρόφσκυ ἐπισημαίνει ὅτι παράδοση εἶναι «ἡ σταθερή παραμονή, ἡ συνεχής ἐνοίκηση τοῦ Πνεύματος καί ὄχι ἡ μνήμη τῶν λέξεων, δέν εἶναι ἱστορική, ἀλλά ”χαρισματική” ἀρχή. Δέν εἶναι ἡ συνέχεια τῆς ἀνθρώπινης μνήμης ἤ ἡ διατήρηση ἠθῶν καί ἐθίμων, εἶναι ἡ συνέχεια τῆς θείας συμπαραστάσεως, ἡ διαρκής παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πού κινεῖ τήν Ἐκκλησία σέ ὁλοένα καί πληρέστερη κατανόηση τῆς θείας ἀλήθειας “ἀπό δόξης εἰς δόξαν”».
Στόν 90ό κανόνα γίνεται λόγος γιά τή σιμωνία καί εἰδικότερα «περί τῶν ἐπί χρήμασι χειροτονούντων». Λέει συγκεκριμένα: «Φασί τινας ὑμῶν παρά τῶν χειροτονουμένων λαμβάνειν χρήματα, ἐπισκιάζειν δέ ὀνόματι εὐσεβείας τοῦτο δέ χεῖρον ἐστίν. Ἐάν γάρ τις τό κακόν ἐν προσχήματι ἀγαθοῦ ποιῇ, διπλασίονος τιμωρίας ἐστίν ἄξιος, διότι αὐτό τε τό οὐκ ἀγαθόν ἐργάζεται καί κέχρηται εἰς τό τελέσαι τήν ἁμαρτίαν, ὡς ἂν εἶποι τις, τῷ καλῷ συνεργῷ. Ταῦτα, λοιπόν οὗτος ἔχει, τοῦ μή γινέσθω, ἀλλά διορθωθήτω, ἐπεί ἀνάγκη λέγειν πρός τόν δεχόμενον τό ἀργύριον, ὅπερ ἐῤῥέθη παρά τῶν ἀποστόλων πρός τόν θέλοντα δοῦναι, ἵνα Πνεύματος ἁγίου μετουσίαν ὠνήσηται. [.] Διά φυλαργυρίαν γίνεται ταῦτα, ἡ δέ φιλαργυρία καί ῥίζα πάντων τῶν κακῶν ἐστι καί ὀνομάζεται εἰδωλολατρία. Μή οὖν τοῦ Χριστοῦ προτιμήσητε τά εἴδωλα διά μικρόν ἀργύριον, μηδέ πάλιν τόν Ἰούδαν μιμήσησθε, λήμματι προδιδόντες δεύτερον τόν ἅπαξ ὑπέρ ἡμῶν σταυρωθέντα· ἐπεί καί τά χωρία καί αἱ χεῖρες τῶν τοὺς καρποὺς τούτους δεχομένων, ἀκελδαμά [δηλ. ἀγρός αἵματος] κληθήσονται».
* * *
Ὁ εἰσηγητής π. Φιλόθεος ὁλοκλήρωσε τήν εἰσήγησή του λέγοντας ἀνάμεσα στά ἄλλα ὅτι οἱ Ἱεροί Κανόνες δέν μᾶς στεροῦν τήν ἐλευθερία, ἀλλά συνιστοῦν ὁδοδεῖκτες ζωῆς. Γι’ αὐτό, ὄχι στήν τυπολατρία· αὐτή δέν σώζει. Οἱ Ἱεροί Κανόνες καθοδηγοῦν καί ὁδηγοῦν στήν ἀποκατάσταση τῆς διασπασμένης ἑνότητας τῆς Ἐκκλησίας. Ἔτσι, ὀφείλουμε νά κατανοοῦμε τό πνεῦμα τους, ὄχι μόνο νά τούς γνωρίζουμε. Καί νά ἔχουμε κατά νοῦν τήν ἀποστολική ρήση «ὑμεῖς γάρ ἐπ' ἐλευθερίᾳ ἐκλήθητε, ἀδελφοί· μόνον μή τήν ἐλευθερίαν εἰς ἀφορμήν τῇ σαρκί, ἀλλά διά τῆς ἀγάπης δουλεύετε ἀλλήλοις» (Γαλ. 5:13).
Στό τέλος τῆς Ἱερατικῆς Σύναξης ὁ Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας κ. Συμεών εὐχαρίστησε τόν Εἰσηγητή, Πανοσιολογιώτατος Ἀρχιμανδρίτης π. Φιλόθεο Κολλιόπουλο, γιά τόν κόπο πού κατέβαλε, τήν πληρότητα καί τή σαφήνειά του, καί γιά τά ἰδιαίτερα γνωρίσματα τῆς Εἰσηγήσεως, δηλ. τῆς ἐπικαιροποιημένης καί ἐπιτυχοῦς προσέγγισης. Ἐν συνεχείᾳ ἀκολούθησε συζήτηση, τέθηκαν ἐρωτήματα καί δόθηκαν ἀπαντήσεις ἀπό τόν Εἰσηγητή καί παράλληλα ἀπό τόν Σεβ. Μητροπολίτη μας κ. Συμεών.